Iedereen die actief is op de beurs zal het al vaak gehoord hebben: blockchain gaat ons dagelijks leven veranderen. Dankzij deze technologie kunnen commerciële en administratieve processen volledig opnieuw worden uitgedacht en vooral aanzienlijk worden versneld.
Veel mensen associëren de term blockchain automatisch met cryptocurrencies zoals bitcoin. Maar wat is een blockchain? Hoe werkt het? En vooral, is het principe echt veilig genoeg om grote sommen geld in de vorm van cryptocurrencies over te dragen?
De naam verraadt al dat een blockchain in wezen een keten of ketting van blokken is. In de taal van de computerwereld verwijst de term “block” naar een stukje informatie. De meest pakkende vertaling van blockchain zou daarom informatieketen zijn.
Elk blok krijgt ook een specifieke code of persoonlijke vingerafdruk die het uniek identificeert. In de informatietechnologie wordt de vingerafdruk van een blok een hash genoemd. De hash vertegenwoordigt de controlesom die is afgeleid van de informatie in het blok. Elk blok heeft daarom zijn eigen hash. Tegelijkertijd bevat elk blok de hash van het vorige blok in de keten. Hashes werken als links. Ze verbinden informatie in een vaste volgorde.
Het bijzondere is dat de informatie in de blockchain niet zomaar veranderd kan worden, omdat anders de toegewezen hash, dus de individuele verificatiecode, ook veranderd zou moeten worden. Dit betekent dat de verschillende schakels in de keten niet langer coherent in elkaar passen. Als een blok toch zou worden veranderd, zou de bijbehorende hash ook opnieuw moeten worden berekend – en dus zouden alle volgende blokken en hashes in de keten moeten worden aangepast. Het principe van verificatiecodes maakt deze technologie bijzonder veilig.
Om de architectuur van een blockchain te begrijpen, is het nuttig om te kijken naar bekende communicatieplatforms zoals Facebook of Whatsapp: een Whatsapp-bericht bereikt, in tegenstelling tot een sms, de ontvanger(s) niet rechtstreeks, maar komt eerst aan bij een centrale server, die meestal wordt beheerd en gecontroleerd door een externe provider (Facebook). Vanaf deze centrale server bereikt het bericht uiteindelijk de ontvanger. De centrale server, die de inkomende berichten beheert, is alleen soms ook een centraal aanvalselement voor hackers. In blockchain zijn er geen centrale servers voor gegevensverwerking.
De informatieketen wordt beheerd via een gedecentraliseerd netwerk dat verdeeld is over alle gebruikers en eindapparaten zoals pc’s of tablets die deelnemen aan de blockchain. Net als in een Whatsapp-groep ontvangt elk eindapparaat dat deelneemt aan de blockchain en dus ook elke gebruiker dezelfde informatie op hetzelfde moment. Elk lid van een blockchain heeft daarom precies dezelfde kopie van de informatieketen – nog een reden waarom deze technologie als bijzonder veilig wordt beschouwd. Als bijvoorbeeld een stuk informatie in de keten wordt gewijzigd, wordt de wijziging gecontroleerd door de computers van alle deelnemende leden vanwege de gedecentraliseerde beheerstructuur. Pas nadat iedereen de wijziging heeft gecontroleerd, wordt deze geldig. Vanwege het principe “iedereen controleert iedereen” is er geen centrale vertrouwensautoriteit nodig, omdat de blockchain door de leden zelf wordt gecontroleerd.
Dit is vooral belangrijk voor geldtransfers
Bij traditionele betalingstransacties via creditcard of bankoverschrijving ontvangt de verkoper van het item het bedrag niet rechtstreeks van de koper, maar (zoals in het geval van de centrale berichtenserver van Facebook) via een derde partij. In het geval van betalingstransacties is dit een creditcardmaatschappij of een bank. Dit principe veronderstelt vertrouwen in de derde partij, wat niet nodig is bij blockchain. Ook hier is een transactie pas volledig voltooid of geldig als ze zichtbaar is voor alle deelnemers aan de blockchain, d.w.z. als ze is opgeslagen als informatie in een blok van de keten en geverifieerd door alle andere leden.
Kortom, een blockchain is niets meer dan een gedecentraliseerde database voor een specifieke groep deelnemers die allemaal dezelfde informatie ontvangen en elkaar controleren. Deze architectuur is ideaal voor transacties met cryptocurrencies zoals Bitcoin, Ripple en Co – het is zelfs de basisvereiste voor het handelen met de digitale valuta. Hiervoor heb je virtuele portemonnees nodig. Elke portemonnee heeft twee cryptografische sleutels. De sleutels zijn niets meer dan lange tekenreeksen. De gebruiker ontvangt een privésleutel en een publieke sleutel. De publieke sleutel vertegenwoordigt ook de naam van de gebruiker, omdat deze niet met zijn echte voor- en achternaam op de blockchain verschijnt. Transacties worden als het ware uitgevoerd onder het pseudoniem van een tekenreeks (cryptografische sleutel). De publieke sleutel is een soort rekeningnummer dat kan worden gebruikt om bedragen, valuta of andere waarden te ontvangen. Voor latere toegang tot de ontvangen waarden is dan weer de private sleutel nodig.
De sleutel tot cryptohandel
Op dit moment wordt deze technologie voornamelijk gebruikt voor de handel in cryptocurrency, omdat het aanzienlijke voordelen biedt, zoals systeembeveiliging en gebruikers een hoge mate van anonimiteit biedt. Bovendien is de handel in cryptocurrency’s tot nu toe niet of nauwelijks gereguleerd. Bekende bedrijven zoals Paypal zijn zich ook bewust van deze voordelen en zetten in op de mogelijkheid om met cryptocurrencies te betalen. De recente beursgang van onlineplatform Coinbase, dat het mogelijk maakt om digitale valuta te kopen, beheren en verkopen, werd door beleggers met groot enthousiasme gevierd (maar slechts kort, want de euforie is inmiddels weggeëbd).
Zelfs beleggers die nog geen digitale portemonnee bezitten, kunnen meedoen aan de handel in cryptocurrencies. In de tabel zie je een selectie van ETC’s en ETF’s (Exchange Traded Cryptos of Producten). Ze volgen de prijs van de onderliggende digitale valuta op identieke wijze. Beginners wordt aangeraden om slechts kleine bedragen te investeren, omdat de prijsschommelingen extreem zijn en cryptocurrencies zich momenteel in een fase van zware correctie bevinden na de sterke stijging aan het begin van het jaar.
Dit betreft de klassieke Bitcoin, Ether, Binance Coin en Ripple, maar ook Stellar Lumens, een project waarbij IT-gigant IBM betrokken is om grensoverschrijdende betalingen in realtime te verwerken. De ernst van het bedrijf verandert niets aan het feit dat alle cryptocurrencies vaak in dezelfde richting bewegen, waarbij die op de tweede en derde plaats natuurlijk nog meer fluctueren dan de zwaargewichten.
Maar cryptocurrencies zijn niet de enige die kunnen worden vastgelegd en verhandeld op de blockchain. Ze vertegenwoordigen slechts een van de vele mogelijke toepassingen. De volledige gegevens van de toeleveringsketen van bedrijven kunnen ook worden opgeslagen op blockchain – inclusief alle goederenstromen en betalingen.
Gedecentraliseerde digitale opslag van patiëntgegevens is een andere mogelijke toepassing. Zelfs de vastgoedsector zou ooit gedigitaliseerd kunnen worden. Dit zou de aanstelling van een notaris overbodig kunnen maken als beide partijen het koopcontract elektronisch verifiëren. Kadasters zouden ook digitaal kunnen worden bijgehouden op een blockchain en de eigendomsoverdracht zou niet langer weken in beslag nemen, maar in realtime kunnen plaatsvinden zodra de verkoper de ontvangst van het geld heeft bevestigd. Het zal zeker nog wel even duren voordat het notarissysteem en de kadasterkantoren zijn omgebouwd.
Token: het is beter om het gewoon uit te testen
Blockchaintechnologie is ook de basis voor “tokenisatie”. Hierbij wordt een financieel product gedigitaliseerd en verankerd of opgeslagen in een link in de blockchain. Dit betekent dat een effect als geëffectiseerd wordt beschouwd, maar alleen in digitale vorm.
Token is de Engelse term voor token. Vergelijkbaar met cryptocurrencies zijn virtuele munten bedoeld. Het voordeel: effecten zoals obligaties kunnen worden opgesplitst in verschillende delen. Als bijvoorbeeld een vastgoedobligatie ter waarde van €1.000 wordt gedigitaliseerd met behulp van de blockchain, kan deze worden getoken in talloze kleine tranches ter waarde van €1, €10 of €20. Elk van deze kleine individuele obligaties komt overeen met een token.
Bij digitale securitisatie worden eigendom (bv. het aantal aandelen of obligaties dat aan een individu kan worden toegekend) en rechten (bv. vaste rente of distributie) bewezen via het token in de blockchain.
Het principe is vergelijkbaar met dat van een conventionele effectenrekening, behalve dat de vorm van securitisatie wordt bereikt via tekencodes en bits. Je hebt geen depotbank nodig om de tokens te bewaren, alleen een digitale portemonnee.
Niet zoals het Wilde Westen
Op tokens gebaseerde effecten worden in Duitsland gereguleerd door de Federal Financial Supervisory Authority (Bafin).
De wettelijke bescherming bij verlies of fraude is echter niet geregeld, of in ieder geval niet volledig. Een depositoverzekering bij verlies, zoals bij bankdeposito’s, bestaat in de regel ook niet.
De voordelen van tokens zijn dat ze dankzij hun fragmentatie bijna alle investeerders toegang geven tot een investering – zelfs met de kleinste bedragen. Daarnaast worden tokens geacht een lage administratie te hebben, wat betekent dat er slechts kleine kosten worden gemaakt voor het structureren en uitgeven. Dit kan er weer toe leiden dat emittenten van financiële producten hogere uitkeringen kunnen doen aan beleggers dan bij traditionele effecten. Net als beursgenoteerde effecten kunnen tokens op elk moment worden verhandeld, maar alleen via de blockchain.
In technologische termen bestaat een token uit bits en bytes, d.w.z. een reeks enen en nullen, en geeft het de houder toegang tot een specifieke digitale bron in de blockchain. Volgens het rechtssysteem vertegenwoordigt een token iemands eigendom van een bepaald ding – bijvoorbeeld het eigendom van een vastgoedobligatie met een waarde van 500 euro.
Maar zoals wel vaker het geval is, zijn er ook zwarte schapen die snel rijk willen worden met de nieuwe rage. Bij het kiezen van een aanbieder van tokenbeleggingen moeten beleggers daarom altijd voorzichtig zijn; grondig onderzoek vooraf zou de minimale vereiste moeten zijn voor geïnteresseerden.
