De MiCA-verordening (Markets in Crypto-Assets Regulation) is een wettelijk kader dat door de Europese Unie (EU) is aangenomen om het gebruik, het toezicht en de ontwikkeling van crypto-activa binnen de EU te reguleren. Het treedt in werking in 2023 en is volledig van toepassing vanaf 30 december 2024 en heeft tot doel een veilige en transparante digitale markt te creëren voor deelnemers uit de sector, waaronder tokenuitgevers, aanbieders van crypto-activadiensten en beleggers.
Wat is het doel van de MiCA-verordening?
De verordening is bedoeld om lacunes rond cryptoactiva aan te pakken door duidelijke regels vast te stellen om consumenten te beschermen, risico’s in verband met fraude, witwassen van geld of volatiliteit te beperken en tegelijkertijd technologische innovatie te bevorderen. MiCA is van toepassing op een brede verandering van activa, zoals stablecoins, utility-tokens en andere vormen van tokens die niet onder de bestaande financiële regelgeving vallen.
MiCA bestrijkt verschillende belangrijke gebieden, waaronder de openbare aanbieding en toelating tot de handel in crypto-activa, evenals de uitgifte van en handel in stablecoin. Het heeft ook betrekking op het aanbieden van cryptoactivadiensten door dienstverleners en het voorkomen van marktmisbruik met betrekking tot cryptoactiva.
Het vervangt de nationale regelgeving die door sommige EU-lidstaten is aangenomen, met een overgangsperiode die later zal worden gespecificeerd. Bijgevolg zal het Franse wettelijke kader dat is vastgelegd in de PACTE-wet van 22 mei 2019, die specifieke regels had ingevoerd voor Initial Coin Offerings (ICO’s) en Digital Asset Service Providers (DASP’s), worden uitgefaseerd.
Op wie is de MiCA-verordening van toepassing?
Betrokken actoren.
MiCA is van toepassing op zowel natuurlijke personen als rechtspersonen die zich bezighouden met activiteiten zoals het uitgeven, openbaar aanbieden of noteren van cryptoactiva voor handel, evenals op degenen die gerelateerde diensten verlenen binnen de Europese Unie.
Volgens MiCA worden crypto-activa gedefinieerd als een digitale weergave van de waarde van rechten die elektronisch kunnen worden overgedragen en opgeslagen met behulp van gedistribueerde grootboektechnologie of soortgelijke mechanismen.
Uitsluitingen van het toepassingsgebied.
MiCA sluit de volgende gevallen uitdrukkelijk uit:
- Cryptoactiva die als financiële instrumenten worden geclassificeerd: Deze vallen onder de regelgeving die van toepassing is op financiële instrumenten, zoals gedefinieerd in de MiFID II-richtlijn (Richtlijn 2014/65/EU). De Europese Autoriteit voor effecten en markten (ESMA) geeft richtsnoeren om te bepalen of een cryptoactief als een financieel instrument kwalificeert.
- Producten die al onder andere EU-regelgevingskaders vallen, waaronder:
- Deposito’s en gestructureerde deposito’s.
- Fondsen en securitisatieposities.
- Verzekeringen, levensverzekeringen en herverzekeringsproducten.
- Bepaalde pensioenoplossingen.
- Uitlenen en opnemen van cryptoactiva: Deze blijven onderworpen aan de nationale regelgeving in de respectieve lidstaten.
- Non-Fungible Tokens (NFT’s): NFT’s worden uitgesloten als ze door hun kenmerken en gebruik niet fungibel of uitwisselbaar zijn met andere crypto-activa. Dit omvat digitale kunst, verzamelobjecten en unieke door activa gedekte diensten. Beoordelingen per geval zijn echter vereist.
Productie van crypto-activadiensten.
Gedefinieerde services onder MiCA.
MiCA definieert verschillende crypto-activadiensten, waaronder:
- Bewaring en beheer van crypto-activa namens cliënten.
- Exploitatie van een handelsplatform voor crypto-activa.
- Uitwisseling van crypto-activa tegen fiat-valuta of andere crypto-activa.
- Uitvoering van crypto-asset orders namens cliënten.
- Plaatsing van crypto-activa.
- Ontvangst en overdracht van orders voor cryptoactiva namens cliënten.
- Verstrekking van beleggingsadvies en vermogensbeheer in crypto-activa.
- Aanbieden van overmakingsdiensten voor cryptoactiva namens cliënten.
Geautoriseerde actoren voor het aanbieden van cryptoactivadiensten.
Vereiste autorisaties.
Vanaf 30 december 2024 mogen alleen geautoriseerde Crypto-Asset Service Providers (CASP’s) actief zijn. Machtiging kan worden verkregen via:
- Een door de nationale bevoegde autoriteit afgegeven vergunning waarmee een entiteit als CASP kan functioneren.
- Kennisgeving aan de nationale autoriteit, van toepassing op bepaalde categorieën diensten indien de entiteit reeds over een vergunning beschikt met een status zoals een kredietinstelling, centrale effectenbewaarinstelling, beleggingsonderneming, marktexploitant, elektronischgeldinstelling of beheerder van beleggingsfondsen.
Overgangsbepalingen.
Aanbieders die vóór 30 december 2024 actief zijn, in overeenstemming met de nationale wetgeving, mogen hun activiteiten voortzetten gedurende een door elk land bepaalde overgangsperiode, tot 1 juli 2026 (maximaal 18 maanden). Deze periode is van toepassing totdat ze toestemming krijgen of worden geweigerd onder MiCA.
Algemene en specifieke verplichtingen van CASP’s.
CASP’s moeten voldoen aan de eisen van MiCA, waaronder algemene en specifieke verplichtingen. Algemene verplichtingen zijn uniform van toepassing op alle diensten, terwijl specifieke vereisten afhankelijk zijn van de aard van elke geleverde dienst.
Door het verkrijgen van autorisatie onder MiCA kunnen CASP’s profiteren van het EU-paspoortmechanisme, waardoor ze in alle EU-lidstaten kunnen opereren.
Aanbieders van cryptoactivadiensten moeten voldoen aan een reeks regels die voor alle aangeboden diensten gelden. Deze verplichtingen omvatten algemene vereisten, gedragsnormen, prudentiële vereisten en governancecriteria.
Ten eerste moeten aanbieders van cryptoactivadiensten op grond van de algemene verplichtingen (artikel 59) worden opgericht als een juridische entiteit met statutaire zetel in een EU-lidstaat waar zij ten minste een deel van hun cryptoactiva-gerelateerde diensten verrichten. Bovendien moet ten minste één van de leidinggevenden in de EU wonen en moet het bedrijf zorgen voor een effectieve aanwezigheid van het management binnen de EU.
De gedragsverplichtingen (artikel 66) vereisen dat CASP’s eerlijk, billijk en professioneel handelen, waarbij ze zo goed mogelijk rekening houden met de belangen van hun cliënten. Zij moeten duidelijke, betrouwbare en niet-misleidende informatie verstrekken, ook in hun promotionele communicatie. Zij moeten het publiek ook informeren over de klimaat- en milieueffecten van de consensusmechanismen die worden gebruikt om cryptoactiva uit te geven. Bovendien moeten aanbieders hun klanten waarschuwen voor de risico’s die verbonden zijn aan transacties met cryptoactiva en zorgen voor volledige transparantie over de kosten van de aangeboden diensten.
Wat de prudentiële vereisten (artikel 67) betreft, moeten CASP’s over passende financiële garanties beschikken. Dit omvat een minimumvereiste voor het eigen vermogen, bepaald op basis van het type geleverde dienst, of een drempel op basis van een percentage van de vaste bedrijfskosten van het voorgaande jaar. Dit bedrag moet worden aangepast om te voldoen aan de wettelijke vereisten.
CASP’s moeten ook voldoen aan de governancevereisten (artikel 68). Dit omvat de competentie en integriteit van hun leidinggevenden en aandeelhouders, evenals de regelmatige evaluatie van operationele processen. Bovendien moeten ze over voldoende middelen beschikken om de bedrijfscontinuïteit te handhaven, risico’s te beheren en met gegevens om te gaan. Er moet een bedrijfscontinuïteitsbeleid zijn, met specifieke plannen voor het beheer van informatie- en communicatietechnologieën (ICT), in overeenstemming met de DORA-verordening (Digital Operational Resilience Act).
Wat het vermogensbeheer van cliënten (artikel 70) betreft, moeten aanbieders van cryptovaluta’s van cliënten zich houden aan strikte regels voor de bewaring van cryptoactiva en gelden van cliënten. Dit omvat verplichtingen voor scheiding van activa en deposito’s bij financiële instellingen zoals centrale banken of kredietinstellingen, met beschermende maatregelen in geval van insolventie.
Aanbieders moeten ook duidelijke en doeltreffende procedures voor de behandeling van klachten vaststellen (artikel 71). Ze moeten transparante procedures opzetten om klachten van klanten op een tijdige, eerlijke en consistente manier te behandelen. Deze procedures moeten worden gepubliceerd en de resultaten van de klachtenbeoordelingen moeten binnen een redelijke termijn worden meegedeeld.
Om belangenconflicten te beheren (artikel 72), moeten CASP’s effectieve beleidslijnen en procedures implementeren om belangenconflicten te identificeren, te voorkomen, te beheren en openbaar te maken. Zij moeten cliënten ook op een zichtbare manier op hun website informeren over mogelijke bronnen van conflicten en de maatregelen die zijn genomen om deze te beperken.
Wat de uitbesteding van diensten (artikel 73) betreft, moeten de CAS-aanbieders alle nodige maatregelen nemen om extra operationele risico’s te vermijden en volledig verantwoordelijk blijven voor de uitbestede diensten. Ten slotte moeten zij beschikken over een ordelijk liquidatieplan (artikel 74) om de continuïteit of het herstel van essentiële activiteiten te verzekeren in geval van stopzetting van hun activiteiten, met duidelijke procedures voor de liquidatie van hun activiteiten.
Specifieke verplichtingen afhankelijk van de geleverde diensten.
De MiCA-verordening stelt ook specifieke regels vast, afhankelijk van de diensten die door aanbieders van cryptoactivadiensten (CASP’s) worden aangeboden.
Bewaring en beheer van cryptoactiva namens cliënten (artikel 75).
CASP’s die bewarings- en administratiediensten aanbieden, moeten hun contractuele overeenkomsten met klanten structureren, inclusief details over de verantwoordelijkheden van elke partij, beveiligings- en authenticatiesystemen en toepasselijke kosten. Zij moeten de posities van cliënten registreren en de activa van de cliënt scheiden van die van de bewaarder, met name in geval van insolventie. Het beveiligen van crypto-activa en cryptografische sleutels is cruciaal om het risico op verlies te minimaliseren. Bovendien is het uitbesteden van deze diensten alleen toegestaan aan andere gelicentieerde bewaarders in overeenstemming met de MiCA-regelgeving.
Exploitatie van een handelsplatform voor cryptoactiva (artikel 76).
CASP’s die handelsplatforms voor crypto-activa exploiteren, moeten procedures opstellen voor het toelaten van crypto-activa voor de handel. Zij moeten toegangsregels voor platformdeelnemers invoeren en cliëntenonderzoek uitvoeren. De handel moet op een eerlijke en ordelijke manier worden uitgevoerd, met een efficiënte orderuitvoering en afwikkeling van transacties. Het platform moet ook zorgen voor continue toegang tot de handel, met liquiditeitsdrempels en regelmatige marktcommunicatieverplichtingen. Indien nodig moeten bepaalde omstandigheden leiden tot de opschorting van de handel in cryptoactiva. Platforms kunnen niet voor eigen rekening handelen en handelssystemen moeten veerkrachtig zijn, zelfs onder stressvolle omstandigheden. Ten slotte moet de transparantie voor en na de handel worden gewaarborgd, waarbij bijzondere aandacht moet worden besteed aan het opsporen en voorkomen van marktmisbruik. Transacties moeten binnen 24 uur na uitvoering worden afgewikkeld, of aan het einde van de dag als de afwikkeling niet op de blockchain plaatsvindt.
Omwisseling van cryptoactiva voor geldmiddelen of andere cryptoactiva (artikel 77).
Voor deze dienst moeten CASP’s een niet-discriminerend commercieel beleid voeren en het profiel van de klanten specificeren die zij aanvaarden. Ze zijn verplicht om klantorders uit te voeren tegen de weergegeven prijs op het moment dat de order wordt afgerond. Bovendien moeten CASP’s op transparante wijze informatie publiceren over prijsbepaling, voorwaarden voor orderafronding en transactiedetails, inclusief volumes en prijzen.
Uitvoering van orders op cryptoactiva namens cliënten (artikel 78).
CASP’s moeten ervoor zorgen dat de orders van hun cliënten zo goed mogelijk worden uitgevoerd, rekening houdend met factoren zoals prijs, kosten, uitvoeringssnelheid, finaliteit van de afwikkeling en de veiligheidsvoorwaarden van de cryptoactiva.
Plaatsing van cryptoactiva (artikel 79).
Bij het plaatsen van cryptoactiva moeten CASP’s duidelijke informatie verstrekken aan de emittent of de persoon die cryptoactiva voor handel wil toelaten, inclusief details over het minimale of gegarandeerde plaatsingsbedrag, vergoedingen, de gevolgde procedure en de beoogde kopers. De overeenkomst van de uitgever is vereist vóór de plaatsing. Er zijn ook strikte regels voor het beheer van belangenconflicten, met name in situaties waarin plaatsingen plaatsvinden bij de klanten van de CASP of wanneer er prikkels zijn van de uitgevende instelling.
Ontvangst en doorgifte van orders op cryptoactiva namens cliënten (artikel 80).
CASP’s moeten orders van klanten snel en efficiënt doorgeven, terwijl ze prikkels voor het routeren van orders naar specifieke platforms verbieden. Bovendien is misbruik van informatie met betrekking tot bestellingen van klanten ten strengste verboden.
Verstrekking van crypto-asset advies en vermogensbeheerdiensten (artikel 81).
Bij het verstrekken van crypto-asset advies of vermogensbeheerdiensten moeten CASP’s de geschiktheid van de cliënten voor de aangeboden crypto-activa of -diensten beoordelen, rekening houdend met hun kennis, beleggingservaring, risicotolerantie en financiële situatie. Ze moeten ervoor zorgen dat de informatie die over klanten wordt verzameld, betrouwbaar is en om de twee jaar wordt bijgewerkt. CASP’s mogen geen diensten verlenen wanneer deze ongeschikt worden geacht voor de klanten. Het is ook belangrijk om aan te geven of het advies onafhankelijk is en om alle kosten en vergoedingen in verband met het verlenen van de diensten bekend te maken, met inbegrip van vergoedingen aan derden. Wanneer het advies onafhankelijk is, moet de cryptoactivaportefeuille gediversifieerd zijn en niet beperkt zijn tot activa die verband houden met de CASP of entiteiten die er economische banden mee hebben. CASP’s moeten ervoor zorgen dat personen die advies geven over de nodige kwalificaties beschikken en klanten periodieke overzichten van portefeuillebeheeractiviteiten verstrekken.
Aanbieden van overmakingsdiensten voor cryptoactiva namens cliënten (artikel 82).
Ten slotte moeten CASP’s voor overmakingsdiensten van cryptoactiva een contract aangaan met elke cliënt, waarin de verplichtingen van beide partijen, de voorwaarden van de dienst, de gebruikte beveiligingssystemen en de toepasselijke vergoedingen worden gespecificeerd. In het contract moet ook het toepasselijke recht van de overeenkomst worden vastgelegd.
Indienen van een aanvraag voor CASP-autorisatie.
Hoewel de MiCA-verordening op 30 december 2024 in werking is getreden, is het sinds 1 juli 2024 mogelijk om bij de Autoriteit Financiële Markten (AMF) een aanvraag in te dienen voor een vergunning om crypto-asset service provider (CASP) te worden. Deze aanvraag wordt behandeld door de diensten van de AMF, maar het verlenen van de MiCA-vergunning kan pas plaatsvinden als de verordening officieel is toegepast.
Openbaar aanbieden van tokens.
De MiCA-verordening regelt de openbare aanbieding en toelating tot de handel van crypto-activa, waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen asset-backed tokens of electronic money tokens en andere crypto-activa. Het stelt een verplicht kader vast voor openbare aanbiedingen en toelating tot de handel op een platform, ter vervanging van het optionele regime onder de PACTE-wet.
De MiCA-verordening vereist dat emittenten een white paper publiceren waarin onder meer het project, de rechten van houders, de gebruikte technologie en de bijbehorende risico’s worden beschreven. Dit document, dat ten minste 20 werkdagen voor de publicatie ervan aan de bevoegde autoriteit (in Frankrijk, de AMF) wordt meegedeeld, moet een rechtvaardiging bevatten voor eventuele uitsluitingen van de MiCA-regelgeving, de betrokken lidstaten en de datum van het aanbod.
Bepaalde aanbiedingen zijn vrijgesteld, met name als hun totale waarde niet meer bedraagt dan 1.000.000 euro over 12 maanden, als ze gericht zijn tot minder dan 150 personen per lidstaat, of als ze uitsluitend bestemd zijn voor gekwalificeerde beleggers.
Eventuele wijzigingen in het witboek of de commerciële communicatie moeten 7 werkdagen voor publicatie aan de AMF worden gemeld, samen met ondersteunende documenten en een updatedatum.
Marktmisbruik in cryptoactiva.
De MiCA-verordening omvat maatregelen om marktmisbruik op de markten voor cryptoactiva op te sporen en te voorkomen. Het stelt regels vast die gericht zijn op het verbieden van bepaald gedrag, zoals handel met voorkennis, de openbaarmaking van vertrouwelijke informatie en marktmanipulatie.
De MiCA-verordening omvat maatregelen om marktmisbruik op de markten voor cryptoactiva op te sporen en te voorkomen. Het stelt regels vast die gericht zijn op het verbieden van bepaald gedrag, zoals handel met voorkennis, de openbaarmaking van vertrouwelijke informatie en marktmanipulatie.
Deze regels zijn niet alleen van toepassing op transacties die op handelsplatforms worden uitgevoerd, maar ook op alle transacties met cryptoactiva, ongeacht of deze op of buiten deze platforms plaatsvinden.
Alle professionele actoren die betrokken zijn bij crypto-activatransacties, met inbegrip van CASP’s, moeten systemen implementeren om marktmisbruik te voorkomen en op te sporen. Dit geldt met name voor degenen die handelsplatforms beheren, cryptoactiva omwisselen voor fondsen of andere cryptoactiva, orders voor klanten uitvoeren of vermogensbeheerdiensten aanbieden.
Conclusie.
De MiCA-verordening markeert een beslissend keerpunt voor het ecosysteem van cryptoactiva in Europa en stelt een geharmoniseerd en ambitieus rechtskader tot stand. Het is bedoeld om het vertrouwen van investeerders te versterken en tegelijkertijd innovatie in een veilige omgeving te bevorderen. Hoewel de invoering ervan een transparantere en meer gestructureerde markt belooft, zal de praktische implementatie ervan uitdagingen met zich meebrengen voor spelers in de sector. Een grondige voorbereiding en proactieve aanpassing zullen essentieel zijn om de kansen te benutten die dit nieuwe regelgevingsecosysteem biedt.
